Gelgelelim, AB egitime cok fazla onem atfeder. Egitimi over ve bugun genclerin egitimi icin ayirdigi fon milyonlarda euroyu bulmaktadir. Genclerin, secebileekleri alternatifleri onune koymustur. En onemlisi de, bunu yaparken, Din, dil, irk, mezhep ayrimi yapmadan herkesi istedigi programa yerlestirmesidir. Erasmus, Da vinci, Sokrates, EVS vb. gibi egitim ve gonulluluk programlari , tum dunya da bilhassa Turkiyede bugunlerde cok daha populer olmaya baslamistir. Tum bu programlarin ortak ozelligi, bireylerdeki on yargilari kirmak ve onlara yeni kulturleri kesfetmenin kapilarini acmaktir. Ozelde ise, Ornegin Erasmus programi maksimum 1 yil en az 5 ay olmak uzere Turkiyedeki bir ogrencinin Avrupanin herhangi bir ulkesinde kalarak egitimine bir sure burda devam etmesi gibi , burada yatip kalkmasi ve buranin kulturune adapte olmasini icerir. EVS programinda ise , Ogrencilik sarti aranmaz. 18 ile 30 yas arasindaki herkes bu gonulluluk programina katilabilir. Evs programi en az 1 ay ve en fazla 1 sene olabilmektedir. Verilan proje kapsaminda, gonullu olarak yabanci bir ulkede calisma anlamina gelir. Kisi, belli bir maas almaz ama AB tarafindan hibelenir.
Butun bunlari neden anlattigima gelince;
Turkiye halen orta duzeyde gelismis ulkeler arasinda. Ekonomisi cok iyi olabilir ama Insan haklari bakimindan beklenen seviyenin cok altinda. Bu konuda anlamadigim ve tartismak istedigim husus su : AB nin egitim politikalarindan sonuna kadar yararlanan turk ogrenciler, is insan haklari konusundaki ihmallerimize gelince neden ayni gelismeyi istemiyorlar ya da istemekten kaciyorlar? Neden Erasmusu ve EVS programini kullanmak ile yetiniyorlar? Neden dar kaliplari asamiyorlar? Neden hala milliyetci refleks ile hareket ediyorlar? Mantiken dusundugumuzde, Erasmus ya da EVS yapmaya gitmis birinin daha acik goruslu, daha esnek daha ve daha liberal olmasi beklenir. Ama nedense, cogu Turk ogrenci, AB egitim programlarini cokca kullanmasina ragmen, ornegin turkiyenin AB ye girmesini istemiyor. Ben, kisisel olarak burada buyuk bir celiski goruyorum. Bence, EVS ve erasmus yapmaya gitmis bir turk gencinin, Turkiyenin AB ye girmesini istemesi gerekir. Aksi takdirde kendisi ile celisir. Gittigi programin amaci kalmaz. Iste tam da bu noktada bahsetmek istedigim konu Vicdani ret ingilizce ifadesi ile Conscience Objector. Vicdani ret, kisinin dini, moral, vicdani, vb. sebeplerden oturu askere gitmeyi reddetmesidir. Iki cesit Vicdani ret vardir : Birincisi kismi rettir ki bu asker olarak silah tutmanin alternatifi olarak kamu hizmetini ongorur. Ikinci olarak ise , kisi, total yani bir butun olarak AsKERE gitmeyi reddedebilir. Turkiyedeki ilk Vicdani retci 1989 yilinda Vicdani rettini aciklayan Tayfun Gonuldur. Kendisi , bu kararindan dolayi yillarca hapis yatmistir. Gunumuzde, Turkiyede vicdani retci sayisinin 1000 in uzerinde oldugu ifade ediliyor.
AB, Turkiyeye Subat ayina kadar " Vicdani ret" hakkini tanima suresi vermisti. Turkiye, ne yazik ki, yani Turk hukumeti bu konuda bir kac ciliz girisimde bulundu ve gerisini getirmedi. AIHM, Turkiyeye bu konuda baski yapmaktadir. Turkiye, eger mart ayina kadar Vicdani ret hakkini tanimaz ise, AIHM Turkiyeyi yukluce bir para cezasina carptiracaktir. Su anda Vicdani ret hakkini tanimamis resmen taninan 3 ulke var : Turkiye, azerbaycan ve Kuzey kibris Turk cumhuriyeti. ( KKTC nin tanima sansi yok cunku kendi icinde ozerk degil, hala Turk askeri burada aktif halde )
Eger Turkiye Vicdani ret hakkini mart ayinda da kabul etmezse, bundan sonra Vicdani retten dolayi iskence gormus, hapishanede yatmis , mahkum olmus tum retciler, AIHM e gidip rahatlikla dava acabilecekler.
Umarim bu hak bir an once taninir.
HANGİ ÜLKELERDE NASIL UYGULANIYOR?
Vicdani
reddin geçmişi ilk devletlerin kuruluşuna kadar uzansa da resmileşmesi
yirminci yüzyılın başlarına denk gelmektedir. Örneğin, İngiltere 18.
yüzyılda Quaker inancına sahip olanları zorunlu askere alınmadan muaf
tutmuş ve 1916'da da vicdani reddi anayasasına dahil etmiştir.
İngiltere'yi 1917'de Danimarka, 1920'de de İsveç izlemiştir. Ayrıca pek
çok ülke 17 ve 18. yüzyıllardan itibaren askerliği zorunluluk değil,
gönüllülük esasına dayalı uyguladığı için etkin olarak vicdani ret diye
bir tanımlamaya gerek duymamıştır. Etkin olmasa da yasal olan bu durumun
değişmesine I. Dünya Savaşı ile zorunlu askerlik uygulamasının yeniden
getirilmeye çalışılması sebep olmuştur. Vicdani ret hakkı, günümüzde
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu
tarafından temel insani hak olarak kabul edilmiştir.
AB üyesi Belçika,
Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İtalya,
Lüksemburg, Macaristan, Malta, Portekiz, Slovakya ve Slovenya’da
zorunlu askerlik hizmeti yok. Diğer ülkelerde ise alternatif kamu
hizmeti uygulanıyor.
Alman vicdani
retçiler, askerlik süresi olan 9 ay boyunca gençlik, aile, kadın ve
sağlık bakanlığına bağlı federal sivil servis ofisleri tarafından
alternatif hizmet yerlerinde çalışıyorlar.
Avusturya 1991 yılından bu yana vicdani ret hakkını tanıyor. Vicdani retçiler bu ülkede 12 ay alternatif hizmet yapıyorlar.
Danimarka’da 1917’den beri tanınan vicdani ret hakkı kapsamında, 9 ay alternatif hizmet yapılıyor.
1931 yılından bu yana vicdani ret hakkını tanıyan Finlandiya’da vicdani retçiler 13 ay, 1920 yılında bu hakkı tanıyan İsveç’te ise 7,5 ay alternatif hizmet yapıyorlar.
Yunanistan,
AB üyesi olabilmek için 1998’de vicdani reddi kabul ederek,
kanunlarında değişikliğe gitti. Buna göre 23 ay alternatif hizmet görevi
vicdani retçiler için düzenlendi.
Yeni AB üyesi olan Bulgaristan da vicdani reddi kabul etti. AB üyesi Bulgaristan 2008 yılında da zorunlu askerliği tamamıyla kaldırmayı taahhüt etti.
Çiçeği burnunda AB üyelerinden Kıbrıs Rum Kesimi da vicdani retçiler için alternatif hizmet yükümlülüğü getiren ülkeler arasında. Ancak alternatif hizmet burada 42 aya çıkıyor.
1991 yılında anayasa ile vicdani ret hakkını tanıyan Estonya’da ise alternatif hizmet süresi 16 ay.
1998 yılında anayasasına vicdani ret hakkını alan Polonya’da, vicdani retçiler 18 ay alternatif hizmette bulunuyor.
Letonya, 2002
yılında çıkardığı alternatif hizmet kanunu ile vicdani ret hakkını
yasal olarak tanıdı. Alternatif hizmet süresi ise 24 ay olarak
belirlendi.
1992 anayasasında bu hakkı tanıyan Litvanya’da alternatif hizmet süresi 18 ay.
1996 yılında bu hakkı tanıyan Romanya’da ise hizmet süresi 12 ay.
Iyi haftalar dilerim,
FURKAN ARISOY
29.02.2012
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder